احتمالاً تاکنون با مشکل کند شدن کامپیوتر مواجه شدهاید؛ این مشکلی اسـت که دامنگیر بسیاری از کاربران سیستمهای کامپیوتری شده است. در ایـن مقاله قصد داریم روشهایی راهگشا و در عین حال سریع را جهت افزایش سرعت کامپیوتر در ویندوز 10 به شـما آموزش دهیم؛ با چیاب و معرفی روشهای افزایش سرعت عملکرد کامپیوتر همراه باشید.
- تغییر تنظیمات Power plan ویندوز
اگر شــما از تنظیمات پیشفرض بخش Power saver plan استفاده میکنید، عملاً سرعت کامپیوتر خود را کاهش دادهاید. پلن پیشفرض ویندوز به منظور ذخیره انرژی تا حد قابل توجهی عملکرد سیستم شما را کند میکند. (لازم به ذکر است که کامپیوترهای رومیزی نیز دارای این بخش میباشند) تنظیمات Power plan را بر روی High performance یا Balanced قرار دهید تا شاهد عملکردی سریعتر نسبت به قبل باشید.
برای انجام اینکار، ابتدا Control Panel را باز کرده و در بین موارد موجود Power Options را باز کنـید، در پنجره باز شده دو گزینه Power saver و Balanced را خواهید دید که معمولاً گزینه دوم تیک خورده است؛ همچنین با کلیک بر روی Show additional plan گزینه دیگری تحت عنوان High performance خواهید دید (البته با توجه به سیستم خود ممکن است موارد دیگری نیز در ایــن قسمت مشاهده کنیـد)؛ برای انتخاب هر مورد آن را چک کنید و از Control Panel خارج شوید. با انتخاب گزینه High performance شاهد سرعت و عملکرد بهتری خواهید بود اما سیستم انرژی بیشتری مصرف خواهد کرد؛ اگر Balanced را انتخاب کنـید کامپیوتر عملکرد و مصرف انرژی نسبتاً متعادلی خواهد داشت و اگر Power saver را انتخاب کنـید چیزی جز افزایش عمر باتری نصیبتان نخواهد شد.
طبیعتاً کاربران کامپیوترهای رومیز دلیلی ندارد که گزینه Power saver را انتخاب کنند و در مورد کاربران لپتاپها در زمانی که لپتاپ در حال شارژ نیست بهتر است گزینه Balanced را چک کنند و در صورتی که سیستم به منبع تغذیه متصل است، میتـوان گزینه High performance را انتخاب کرد تا سیستم عملکرد بهتر و سریعتری از خود نشان دهد.
- غیرفعال کردن برنامههای درحال اجرا در پسزمینه
یکی از دلایلی که ممکن است موجب کندشدن کامپیوتر شمـا شده باشد، اجرای تعداد زیادی از برنامهها در پسزمینه است؛ برنامههایی که شاید به ندرت از آنها استفاده کردید و یا حتی برنامههایی که تاکنون آنها را ندیدهاید. ایـن برنامهها را متوقف کنید تا کامپیوتر شما نرمتر و سریعتر عمل کند.
برای انجام اینکار ابتدا بوسیله کلیدهای میانبر Ctrl+Shift+Esc و یا با راست کلیک بر روی نوار وظیفه در پایین صفحه پنجره Task manager را باز کـنید.
اگر پس از باز شدن پنجره هیچ تبی را داخل Task manager مشاهده نکردید بر روی قسمت More details کلیک کنیـد تا Task manager از حالت فشرده خارج شود، سپس بر روی تب Startup کلیک کنـید؛ در ایـن تب فهرستی از نام برنامهها همراه با نام توسعه دهندهگانشان و فعال بودن یا نبودن آن برنامهها را خواهید دید؛ علاوه بر ایــن، اطلاعاتی تحت عنوان Startup impact مشاهده میکنید که بیانگر آن است که برنامه در حال اجرا چه مقدار از عملکرد سیستم را مشغول خود کرده است.
برای اینکه یک برنامه یا سرویس را از حالت اجرا خارج کنیـد، بر روی آن راست کلیک کرده و گزینه Disable (غیرفعال) را انتخاب کنـید؛ با اینکار برنامه بطور کامل غیرفعال نخواهد شد بلکه برنـامه فقط از اجرا در پسزمینه منع شده و شـما میتوانید هر موقع که خواستید خودتان آن را به اجرا در بیآورید یا اینکه هر وقت تمایل داشتید با راست کلیک بر روی آن و انتخاب گزینه Enable دوباره برنامه را به حالت اجرا در Startup درآورید.
بسیاری از برنامهها و سرویسهایی که در Startup در حال اجرا هستند برای شمـا آشنا خواهند بود مانند OneDrive و یا Evernote clipper درعینحال برنامههایی نیز وجود دارند که برای شـما نامآشنا نخواهند بود مانند bzbui.exe. با ایــن وجود Task manager این امکان را به شما میدهد که با راست کلیک کردن روی هر مورد و انتخاب گزینه Properties اطلاعاتی از قبیل سایز، مکان آن بر روی هارد دیسک، آخرین زمان اجرا و تاریخ نصب برنامه مورد نظر را بدست آورید. بعلاوه با راست کلیک بر روی یک برنامه و انتخاب گزینه Open file location، فایل اکسپلور شـما را به محل نصب نرمافزار میبرد که ممکن است اطلاعات دیگری راجع به نرمافزار در اختیار شمـا بگذارد.
و در آخر، یکی از مواردی که میتواند کمک زیادی به کاربر بکند، گزینه Search online که با راسـت کلیک بر روی برنامه و انـتخاب این مورد با باز شدن لینکهای مربوطه قادر خواهید بود اطلاعات بیشتری درباره نرمافزار بدست آورید.
در صورتی که خیلی نگران این هستید که غیرفعال کردن یک برنامه شاید باعث بروز مشکل در سیستم شـما شود؛ پیشنهاد میکنم سری به وبسایت
?Should i block it بزنید؛ مطمئناً با جستجوی نام برنامه مورد نظر در این سایت، اطلاعات قابل اطمینانی راجع به آن بدست خواهید آورید.
توصیه میشود پس از انتخاب برنامههای مورد نـظر، ابتدا سیستم خود را ریستارت کـنید و سپس به غـیرفعالسازی برنـامهها بپردازید.
- OneDrive را از حالت همگامسازی خارج کنید
مایکروسافت در ویندوز 10 فضای ابری OneDrive را در اختیار کاربـران خود قرار داده است که با همگامسازی فایلهای داخل سیستم، یک منبع پشتیبانی مناسب برای آنها فراهم کرده است؛ و در صورتی که هارد شما دچار مشکلی شود (البته خدا نکنه پیشبیاد!)، شما یک پشتیبـانی مناسب از فایلهای خود خواهیـد داشـت.
OneDrive عمل همگامسازی را دائماً انجام خواهد داد و ایـن میتواند دلیل دیگری برای کند بودن سیستم شما باشد؛ توصیه میشود قبل از متوقف کردن کامل همگامسازی ابتدا مطمئن شوید که ایــن کار تأثیر قابل توجهی بر سرعت کامپیوتر شما خواهد داشت؛ برای اطمینان ابتدا بر روی آیکون فضای ابری در نوتیفیکیشن راست کلیک کرده و از بخش Pause syncing مدت زمان توقف را از بین 2 ساعت، 8 ساعت و یا 24 ساعت انتخاب کنیـد؛ در ایــن مدت زمان چک کنید که آیا با انجام اینکار سرعت کامپیوتر تغییر قابل توجهی کرده است یا نه؛ اگر چنین بود و تمایل داشتید که همـگامسازی را بطور دائم غیرفعال کنـید، ابتدا بر روی آیکون آن راست کلیک کرده و مسیر زیر را طی کنید:
Setting>account>unlink this PC
- غیرفعال کردن Index های جستجو
از دیگر مواردی که میتواند باعث کاهش سرعت کامپیوتر شما شود ایندکسهای Windows 10 است؛ کاربرد اصلی ایندکسها در افزایش سرعت جستجو در ویندوز است. اما در سیستمهایی که سرعت پایینی دارند میتوان با غیــرفعال کردن آنها سرعت سیستم را افزایش داد و اگر حافظه شما SSD باشد بدلیل نوشتن دائمی بر روی آن با غیرفعال کردن اینـدکسها افزایش سرعت چشمگیری را تجربه خواهید کرد.
برای ایــن کار ابتدا در منوی استارت، services را جستجـو کرده و سپس آن را باز کنید در پنجره Services در بین موارد موجود بدنبال Indexing Service و یا Windows Search بگردید، با کلیک بر روی ایـن آیتمها پنجره جدیدی بـرای شـما باز خواهد شد در ایــن پنجره به سربرگ General بروید و بر روی کلید Stop کلیـک کنید. از ایــن پس ممکن است سرعت جستحو در ویندوزتان مقداری کاهش یابد و شاید هم نه، اما بعد از این، عملکرد بهتر و سریعتری را از کامپیوتر خود شاهد خواهید بود.
اگر علاقه چندانی ندارید که اینـدکسها را بطور کامل غیرفعال کنـید، میتوانید ایندکسهای مکانهایی را که مدنظرتان هست را هم غیر فعال کنیـد. بدین منظور ابتدا کلمه Index را در منوی استارت جستـجو کرده و در نتایج بر روی Indexing options کلیک کنید، در پـنجره باز شده بر روی کلید Modify کلیک کنید تا مکانهای ایندکس شده را مشاهده کـنید؛ در اینجا معمولاً فایل های شخصی، Outlook و از ایــن دست موارد ایندکس شدهاند که با برداشتن تیک هر کدام، آن فایل یا مکان از حالت ایندکس خارج خواهد شد.
- فضای آزاد بیشتری در هارد خود بوجود بیاورید
مطمئاً یکی از اصلیترین دلایل کند بودن هر سیستمی پر بودن هارد آن کامپیوتر است. بنابراین هر چه فضای خالی بیشتری در هـارد شمـا موجود باشد، کامپیوتر شما عملکرد سریعتری خواهد داشـت.
یکی از ابزارهای جالبی که ویندوز 10 در اختیار کاربران قرار داده، Storage sense است. با فعـالسازی ایـن ابزار، ویندوز پیوسته اطلاعاتی راجع به کامپیوتر به شـما خواهد داد. بعلاوه ایــن ابزار با پاک کردن فایلهای هرز (Junk) قدیمی که به مدت زیادی به آنها احتیاج نداشتهاید، پاک کردن فایلهای دانلود شده در فولدر دانلودها که به مدت یک ماه از آنها هیچ استفادهای نشده است و همچنین با پاک کردن فایـلهای موقت و فایلهای موجود در سطل آشغال (فایلهایی که مدت زمان زیـادی از آنها استفاده نشده است) فضای آزاد زیادی را بـرای شـما ایجاد خواهد کرد که در نتیجه افزایش سرعت کامپیوتر را بدنبال خواهد داشت.
بــرای فعالسازی آن ابتدا به تنظیمات ویندوز (Setting) رفته و سپس وارد قسمت Storage شوید در صفحه باز شده Storage sense را از حالت OFF به On تغییر دهید.
با تغییر دادن تنظیمات پیشفرض این بخش، فضای خالی بیشتری نسبت به حد معمول بدست خواهید آورید؛ بدین منظور بر روی گزینه Change how we free up space automatically در پایین Storage Sense کلیک کرده و سپس در پنجره باز شده میتوانید تنظیماتی از قبیل اینکه فایلها پس از چه دورهای پاک شوند (هر روز، هر هفته، هر ماه و …) را اعمال کـنید. این بازههای زمانی را میتوان در خصوص تمام موارد بالا اعمال کرد.
بعلاوه با زدن تیک Delete old versions of Windows قادر خواهید بود نسخههای قدیمی ویندوز که فضای هارد شـما را اشغال کردهاند پاک کنـید؛ فقط توجه داشته باشید با پاک شدن نسخههای قدیمی دیگر نمیتوانید به حالتهای قدیمی ویندوز برگردید.
توجه: این ابزار روی نسخههای قدیمی ویندوز 10 وجود ندارد.
- غیرفعال کردن پیشنهادهای ویندوز 10
چنانچه از ویندوز 10 استفاده میکنید، ویندوز فعالیتهای شمـا را زیر نظر خواهد داشت و با توجه به عملکرد سیستم پیشنهادهایی به شما خواهد داد که بر اساس تجربه من به ندرت راهگشا هستند، بعلاوه من علاقه چندانی ندارم که حریم خصوصیام همواره تحت نظر سیستم باشد.
ویندوز هر کاری را که انجام میدهید مشاهده میکند و با توجـه به آن پیشنهادهایی به شما میدهد که باعث میشود سیستم شما کندتر اجرا شود؛ بنابراین اگر میخواهید سرعت کامپیوتر خود را افزایش دهید، ایــن ویژگی را متوقف کنیـد. بـرای ایـن کار بر روی کلید Start کلیک کـنید و سپس Setting را انتخاب کنـید و این مسیر را طی کنید: System> Notifications & actions.
در پایین صفحه گزینه Get tips, tricks, and suggestions as you use Windows را غیرفعال کـنید.
- ریجیستری ویندوز خود را پاکسازی کنید
در پشت ظاهر ویندوز، همه چیز راجع به کارکرد ویندوز ثبت میشود که آن را به نام ریجیستری میشناسیم. ریجیستری شامل اطلاعاتی از قبیل اینکه برنامهها در کجا ذخیره میشوند، چه DLL هایی استفاده میکنند و به اشتراک میگذارند، چه نوع فایلهایی باید بوسیله چه برنامههایی باز شود و خیلی چیزهای دیگر میشود.
اما ریجیستری بخش بسیار شلوغی است، بـرای مثال وقتی شـما برنامهای را پاک میکنید، تنظیمات آن برای همیشه از ریجیستری پاک نخواهد شد، بنابراین بعد از مدتی ریجیستری پر از فایلهای تاریخ گذشته و بدون استفاده خواهد شد که میتواند منجر به کند شدن ویندوز شمـا شود.
این فکر را از سرتان بیرون بیآورید که خودتان این اطلاعات را پاک کـنید، چون اینکار تقریباً غیرممکن است بجای اینکار از نرمافزارهای Registry Cleaner استفاده کنیـد که هم نسخه رایگان و هم نسخه خریدنی آنها موجود است. اما نیازی به نسخه خریدنی نیست چون نسخههای رایگان نیز کار مشابهی را انجام میدهند مانند نرمافزار Auslogics Registry Cleaner.
پیش از استفاده از Auslogics یا هر ریجیستر کلینر دیگری، حتماً یک نسخه پشتیبان از ریجیستری خود تهیه کنید تا در صورت بروز هرگونه مشکلی بتوانید آن را بازگردانی کنیـد (البته Auslogics به خوبی این کار را برای شمـا انجام میدهد اما بهتر است که خودتان هم یک نسخه پشتیبان تهیه کنید). برای بکاپگیری ابتدا عبارت regedit.exe را جستجو کرده و از میان نتایج پیدا شده بر روی مورد Registry editor کلیک کنید، در پنجره باز شده از منوی Export ،File را انتخاب کنـید؛ در پنجره جدید Save as type را بر روی All files قرار بدهید؛ حالا فایلهای مورد نظر خود را پیدا کرده و بر روی کلید Save کلیک کنیـد؛ و بــرای بازگردانی ریجیستری در منوی File مورد Import را انتخاب کـنید؛ در ایـن پنجره میتوانید با انتخاب فایلهایی که ذخیره کرده بودید و کلیک بر روی گزینه Open فایلهای خود را بازگردانی کنیـد.
حالا Auslogics Registry Cleaner را دانلود و نصب کـنید پس از اینکه نرمافزار را اجرا کردید در سمت چپ پنجره نرمافزار میتوانید انتخاب کنـید که چه نوع فایلهایی را میخواهید پاکسازی کنید فونتها، فایلهای دسترسی و … (من اغلب همه را انتخاب میکنم). سپس بر روی Scan now کلیک کرده و پس از اتمام جستجو این امکان برای شما فراهم است که فایلهای پیدا شده را بررسی و سپس تعمیر کنـید اما در صورتی که Scan and Repair را انتخاب کـنید برنامه پس از جستجو بلافاصله فایلها را تعمیر میکند و شمـا فرصت چک کردن آنها را نخواهید داشت.
پس از پایان جستجو برنامه فهرستی از یافتههای خود را که بر اساس میزان تأثیر آنها بر سیستم رتبهبندی کرده است در اختیار شما میگذارد تا به شما در تعمیر فایلها کمک کند.
پس از اینکه گزینه Back up Changes را چک کردید تعمیر را آغاز کنید تا اگر مشکلی پیش آمد بتوانید به راحتی ریجیستری خود را بازگردانید.
- سایهها، انیمیشنها و جلوههای ویژه را غیرفعال کنید
جلوههای بصری ویندوز 10 جذاب و چشمنواز هستند و همچنین ایـن جلوهها در سیستمهای جدید و سریع مشکلی در عملکرد کامپیوتر ایجاد نمیکنند اما در خصوص سیستمهای قدیمی و ضعیف اینطور نیست و این جلوههای گرافیکی میتوانند سرعت کامپیوتر تا حد قابل توجهی کاهش دهند.
غیرفعال کردن ایـن جلوهها بسیار ساده است؛ در ابتدا sysdm.cpl را جستجو کرده و فایل پیدا شده با همین نام را باز کنیـد، در پنجره باز شده به سربرگ Advanced بروید و سپس بر روی Settings کلیک کـنید در پنجره جدید شاهد فهرست متنوعی از انیمیشنها و جلوههای ویژه خواهید بود.
اگر وقت کافی و صد البته علاقه زیاد به چرخیدن در این فهرست دارید، میتوانید شخصاً هر کدام از جلوهها را فعال یا غیرفعال کنیـد. با ایـن وجود در ادامه مواردی را که شاید بهتر باشد آنها را غیرفعال کنید ذکر شده است (با غیرفعال کردن ایــن موارد عملکرد نسبتاً بهتری را از سیستم خود خواهید دید):
- Animate controls and elements inside windows
- Animate windows when minimizing and maximizing
- Animations in the taskbar
- Fade or slide menus into view
- Fade or slide ToolTips into view
- Fade out menu items after clicking
- Show shadows under windows
ولی شاید راه آسانتر ایـن باشه که گزینه Adjust for best performance را که در بالای صفحه وجود دارد را انتخاب و بر روی Ok کلیک کنید؛ در نهایت ویندوز جلوههای گرافیکی را که باعث کند شدن کامپیوتر شما شده است غیرفعال خواهد کرد.
- از عیب یاب ویندوز استفاده کنید
در ویندوز 10 ابزار کاربردی و کمتر شناخته شدهای به نام Troubleshooter وجود دارد که مشکلات عملکردی ویندوز را شناسایی و حل میکند.
بـرای بکار بردن ایــن ابزار مسیر زیر را طی کنید:
Control Panel > System and Security > Security and Maintenance > Troubleshooting > Run maintenance tasks
پس از کلیک بر روی Run maintenance tasks پنجرهای تحت عنوان Troubleshoot and help prevent computer problems ظاهر خواهد شد، بر روی کلید Next کلیک کنید؛ Troubleshooter اقدام به جستجوی فایلها و میانبرهای استفاده نشده و شناسایی موانع عملکرد مطلوب ویندوز میپردازد و پس از گزارش دادن به شـما اقدام به حل آن مشکلات میکند. توجه داشته باشید که اگر با پیغام Try troubleshooting as an administrator روبهرو شدید بر روی کلید Yes کلیک کنیـد (این پیغام به ایـن معنی اسـت که شما اختیارات مدیریتی به ویندوز دادهاید). اکنون Troubleshooter اجرا شده و شروع به کار میکند.
- از نمایشگر عملکرد کمک بگیرید
یکی دیگر از ابزارهای کاربردی ویندوز 10، Performance Monitor اسـت که با بررسی کامپیوتر گزارشی شامل جزئیات عملکرد سیستم، مشکلاتی که سیستم با آن مواجه است و راه حل ایــن مسائل را به شـما میدهد.
بـرای دسترسی به این گزارش عبارت perfmon /report را در کادر جستجو وارد کرده و کلید Enter را فشار دهید (فاصله بین perform و / را فراموش نکنید.)؛ پس از اینکه Resource and Performance Monitor اجرا شد اطلاعاتی راجع به سیستم به شمـا خواهد داد. برنامه مدت زمان ایـن بررسی را حدود یک دقیقه تخمین میزند اما طبق تجربه من این پردازش چند دقیقه طول میکشد. پس از انجام بررسی برنامه گزارش گفته شده را در اختیار شمـا خواهد گذاشت.
در ایــن گزارش اطلاعات زیادی خواهید دید که خواندن همهی آنها وقت زیادی میخواهد؛ اما شاید بهتر باشد بــرای شروع بخش هشدارها (Warnings) که شامل اصلیترین مشکلات سیستم است (در صورت وجود) مانند مشکل در ویندوز یا درایورها را بررسی کنید. بعلاوه ایـن ابزار راه حلی بـرای رفع آن مشکل به شما ارائه خواهد داد.
بد نیست سری به بخش Resource Overview در Performance هم بزنید، در این قسمت تحلیلی درباره وضعیت فعلی پردازنده، رم، دیسک و شبکه خواهید دید؛ وضعیت هر یک از ایـن موارد به کمک یک رنگ مشخص میشود، به ایــن صورت که رنگ سبز نشانگر نبود مشکل، رنگ زرد نمایانگر امکان بروز مشکل و رنگ قرمز به معنی وجود مشکل اسـت. مهمتر اینکه Resource Overview وضعیت هر یک از موارد ذکر شده را بر حسب درصد و معیارهای مخصوص به هر آیتم ارائه میدهد، مثلاً بـرای رم استفاده 23 درصدی و وجود فضایی به اندازه 1400 مگابایت را به اطلاع میرساند. بر اساس ایــن اطلاعات شاید شمـا تصمیم بگیرید میزان رم سیستم خود را افزایش دهید.
- Bloatwareها را از بین ببرید
گاهیاوقات اصلیترین عامل کاهشدهنده سرعت کامپیوتر مربوط به ویندوز نیست بلکه بدافزارهایی مانند Bloatwares و Adwares با مشغول کردن سختافزار کامپیوتر مانند پردازنده، رم و … به خود، باعث کند شدن سیستم میشوند. گاهی این بدافزارها توسط تولید کننده کامپیوتر در سیستم قرار داده شدهاند. حتماً شگفتزده خواهید شد اگر بدانید در صورت خلاص شدن از این بدافزارها، چه سرعتی نسیبتان خواهد شد.
در شروع باید ایــن بدافزارها را پیدا کنید بـرای ایـن کار میتوانید در صورت وجود از نرمافزارهای امنیتی خود مانند Notron ،McAfee ،ESET و از ایــن دست برنامهها استفاده کنـید در غیر این صورت میتوانید از Windows Defender ویندوز 10 نیز استفاده کنید. بدین منظور عبارت Windows Defender را در کادر جستجو وارد کنید و در قسمت نتایج این برنامه را اجرا کـنید و در پنجره باز شده بر روی کلید Scan کلیک کنیـد. ایــن ابزار پس از شناسایی بدافزارها آنها را حذف خواهد کرد.
بـرای اطمینان شاید بهتر باشد از برنامههای ضد بدافزاری مانند Malwarebytes Anti-Malware نیز استفاده کنید. ایـن برنامه برای شناسایی و از بین بردن بدافزارها رایگان بوده و بــرای محافظت دائمی سیستم باید از نسخه خریدنی آن استفاده کنیـد.
بـرای از بین بردن Bloatwareها هم نرمافزارهای رایگان زیادی مانند ?PC Decrapifier ،Should I Remove It و SlimComputer وجود دارند که میتوانند شمـا را از دست اینها خلاص کنند.
در پایان توصیه میشود حداقل چند مورد از موارد گفته شده را امتحان کنیــد تا شاهد افزایش سرعت چشمگیر ویندوز خود باشید.