رم یکی از مهم‌ترین قطعات سخت‌افزاری است که اغلب ما در خرید کامپیوتر یا لپ تاپ به ظرفیت آن توجه می‌کنیم. اما آیا حافظه رم تنها فاکتوری است که باید در هنگام خرید به آن توجه کرد؟ رم نوعی حافظه است که اصطلاحاً به آن حافظه موقت می‌گویند تمام کارهای پردازشی که به‌وسیله‌ی پردازنده روی داده‌ها انجام می‌شود در این محیط حافظه‌ی رم اتفاق می‌افتد؛ بنابراین میزان حافظه رم عاملی مهم و تأثیرگذار در عملکرد کامپیوتر است اما تنها عامل نیست؛ نسل‌های مختلف رم نیز می‌توانند سرعت‌های متفاوتی به شما ارائه دهند و ضمن اینکه هر کدام با سیستم‌های خاص خود سازگار هستند. DDR2، DDR3 و DDR4 نسل‌های مختلف رم هستند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
DDR به چه معناست؟
کلمه DDR مخفف عبارت Double Data Rate (نرخ داده دو برابر) است. به بیان ساده‌تر در این حالت رم می‌تواند داده‌ها را دو بار داده‌ها را در چرخه کلاک منتقل کند. همانطور که می‌دانید تمام داده‌ها در کامپیوتر از نوع دیجیتال هستند؛ به این معنا که با دو سیگنال صفر و یک کار می‌کنند که صفر به معنای خاموش و یک به معنای روشن است. چرخه کلاک یا ساعت (Clock Cycle) مدت زمانی است که طول می‌کشد تا یک سیگنال از خاموش به روشن تغییر پیدا کند. همانطور که در زیر می‌بینید این مقدار برابر با نیمی از دوره تناوب تابع سیگنال است.
DDR ارتقا یافته‌ی رمهای قدیمی SDR هستند. SDR فقط یکبار در هر چرخه کلاک عمل می‌کند. رمهای DDR در سال ۲۰۰۰ معرفی شدند و در آینده به احتمال زیاد جای خود را به رمهای QDR می‌دهند. اما با این وجود همچنان در تمامی لپ تاپ‌‌ها و کامپیوترهای رومیزی از رم DDR استفاده می‌شود.
تفاوت میان نسل‌های مختلف رمهای DDR در چیست؟
با گذشت زمان رمهای DDR جای خود را به DDR2 و رمهای DDR2 جای خود را به DDR3 داده‌اند و در نهایت امروره نسخه DDR4 جایگزین پدران خود شده است. تمامی این نسل‌ها آینده‌ی یک فناوری قدیمی هستند که به مرور سریعتر و پیشرفته‌تر شده‌اند؛ در حالی که اندازه فیزیکی آنها ثابت مانده است. این موضوع آنطور که به نظر می‌آید غیر عادی نیست؛ زیرا تنها تفاوتی که میان این نسل‌ها وجود دارند معیارها و روش‌های محاسباتی داخل آن‌هاست. با این وجود شاید این سوال همچنان برای شما مطرح باشد که DDR3 و DDR2 از کجا آمده‌اند؟
نسل‌های مختلف رم رابطه نزدیکی با توسعه پردازنده‌ها و مادربوردها دارند. در واقع تمام اجزای یک مادربورد باید بتوانند با هم بدرستی ارتباط برقرار کنند. بنابراین وقتی شرکتی مانند اینتل پردازنده‌های خود را با فناوری جدیدی توسعه داده و منتشر می‌کند، باید برای آن مادربردهایی با چیپست‌های همگام با آن پردازنده طراحی و توسعه داده شوند.
در نتیجه برای مادربردی که از چیپست‌های نسل نو استفاده می‌کند حتماً باید از آخرین نسل از رم نیز استفاده کرد. به همین دلیل است که ما نام‌های DDR2، DDR3 و DDR4 را بعد از نسل اصلی آنها یعنی DDR دیده‌ایم. به عبارت دیگر بدون این پیشرفت‌ها ما نمی‌توانستیم در کامپیوترهای جدید از رم استفاده کنیم.
نکته مهم‌تر اینکه نسل‌های مختلف رم سازگاری هیچگونه سازگاری با یکدیگر ندارند به‌طور ساده‌تر اگر کامپیوتر شما برای نسخه DDR4 طراحی شده باشد، نمی‌توانید در آن از رم DDR3 استفاده کنید و بالعکس. پس ضروری است در هنگام خرید رم به ظرفیت مادربورد کامپیوتر خود نیز آگاه باشید و رم متناسب با آن را خریداری کنید. همچنین قسمت ورودی رمهای نسل‌های مختلف با هم متفاوت هستند بنابراین کمتر پیش می‌آید که رم اشتباهی را به مادربورد خود متصل کنید.
رم DDR2 یا DDR3
ابتدا تفاوت‌های رم DDR2 و DDR3 را بررسی می‌کنیم وسپس به ظرفیت هرکدام می‌پردازیم. اگرچه بعید است که این روزها بتوانید رم DDR2 را در جایی پیدا کنید (که در سال ۲۰۰۴ به بازار عرضه شد) اما با این حال این رم هنوز هم برای مقایسه با نسل‌های جدیدتر گزینه مفیدی است.
در حالی که رم DDR نسل اصلی دو انتقال داده را در هر چرخه کلاک انجام می‌دهد، رم DDR2 می‌تواند به جای آن چهار انتقال داده را در هر چرخه به انجام برساند. DDR3 در این مسئله را قوی‌تر بوده، زیرا می‌تواند در هر چرخه کلاک هشت انتقال داده را داشته باشد.
هنگامی که وارد بحث سرعت می‌شویم، DDR3 به‌طرز شگفت‌انگیزی سریعتر است. یکی از واحد‌های اندازه گیری سرعت رم، مگا ترانسفر در ثانیه یا MT / s است. این مقیاس مربوط به تعداد عملیاتی است که رم می‌تواند در هر ثانیه انجام دهد. ۱MT / s یک میلیون انتقال در ثانیه است. در حالی که رم DDR2 دارای سرعت انتقال داده از ۴۰۰ تا ۱٫۰۶۶MT / s است، DDR3 این سرعت را با ۸۰۰-۲۱۳۳MT / s با این اعداد پاسخ می‌دهد.
ولتاژ یکی دیگر از جنبه های مهم نسل رم است. رم DDR2 از ۱٫۸ ولت استفاده می‌کند، در حالی که DDR3 با ۱٫۵ ولت یعنی با ۰٫۳ ولت پایین‌تر کار می‌کند. ولتاژ پایین‌تر به این معنی است که رم از انرژی کمتری استفاده می‌کند، بنابراین فشار کمتری را به CPU وارد می‌کند.
شما می‌توانید رم DDR2 را با ظرفیت ۴ گیگابایت پیدا کنید اما رایج ترین آنها حداکثر ۲ گیگابایت است. از نظر عملی، رم DDR3 نیز حداکثر دارای ظرفیت ۸ گیگ است، اگرچه مدل‌های ۱۶ گیگابایتی آن نیز در بازار موجود است.
رم DDR3 یا DDR4
در ادامه بحث‌مان راجع به تفاوت نسل‌های مختلف رم به این موضوع می‌پردازیم که رمهای DDR4 چگونه درکنار هم قرار گرفته یا اصطلاحاً موازی می‌شوند؟ رمهای نسل DDR3 در سال ۲۰۰۷ معرفی شده‌اند و در حالی که هنوز سیستم‌های بسیاری از این نسل استفاده می‌کنند، رمهای نسل DDR4 اکنون به عنوان رمهای استاندارد شناخته می‌شوند.
DDR4 با ولتاژ حتی پایین‌تر از DDR3 یعنی چیزی در حدود ۱٫۲ ولت کار می‌کند. این نسل از رم‌ها همچنین می‌توانند در هر ثانیه تعداد عملیات بیشتری انجام دهند و این میزان درمحدوده ۱٫۶۰۰ مگاوات بر ثانیه تا ۳،۲۰۰ مگاوات بر ثانیه است.
سامسونگ یک رم ۳۲ گیگابایتی از نسل DDR4 توسعه داده و به فروش می‌رساند این میزان بیشترین ظرفیت برای یک رم واحد است بنابراین دور از ذهن نیست که قیمت بالایی هم داشته باشد. حداکثر چیزی که در حال می‌توانید پیدا به استثنای محصول شرکت سامسونگ رم‌هایی با ظرفیت ۱۶ گیگابایت است.
DDR5 در آینده‌ای نزدیک
در زمان نوشتن این مقاله رم DDR4 به عنوان رم استاندارد شناخته می‌شود. اما نسل جدیدتر آن یعنی DDR5 در راه است و انتظار می‌رود که در سال ۲۰۲۰ معرفی شود. احتمالاً الان که در حال خواندن این مقاله هستید نسل DDR5 همچنان معرفی نشده است بنابراین می‌توانید از رم DDR4 برای کامپیوتر یا لپ تاپ خود استفاده کنید.
این تفاوت‌ها چه مقدار روی کار شما تأثیر می‌گذارند؟
در بالا به بررسی جنبه‌های متفاوت نسل‌های مختلف اشاره کردیم اما به هیچ وجه نگران نشوید زیرا اغلب کاربران معمولی نیازی ندارند تا نگران نسل رم خریداری شده‌شان باشند زیرا همانطور که گفته شد ورودی نسل‌های مختلف با یکدیگر یکسان نبوده و شما به سادگی می‌توانید اجازه دهید مادربرد / پردازنده‌تان مدل رمی که باید بخرید را برایتان تعیین کنند. امروز در ساختن رایانه، مطمئناً یک رابط برای رم DDR4 نیز تعبیه می‌کنند.
شاید تعجب کنید که چگونه نسل های مختلف RAM بر عملکرد سیستم‌تان تأثیر می گذارند. برای یک کاربر معمولی، واقعاً تفاوت زیادی نخواهد داشت. DDR4 از لحاظ نظری سریعتر از DDR3 است، اما اغلب اوقات سرعت RAM مسئله‌ی اصلی عملکرد سیستم شما نیست.
در اکثر موارد، سایر به روزرسانی‌ها عملکرد کامپیوتر شما را بیشتر بهبود می‌بخشند. برای مثال تعویض یک HDD قدیمی با یک SSD، اضافه کردن رم بیشتر و یا بروزرسانی پردازنده شما تأثیری بسیار بیشتر نسبت به رم کمی سریعتر خواهد داشت.
به‌طور دقیق‌تر جایی که شما می‌توانید تفاوت پیچیده‌گی‌های مختلف رم را احساس کنید در استفاده‌های سنگینی نظیر استفاده در سرورهاست. این کامپیوترها حجم بالایی از داده‌ها را پوشش می‌دهند بنابراین هر یک بیت تأثیری چشمگیر در عملکرد این کامپیوترها دارد. اما در استفاده‌های روزمره مقایسه‌ی نسل‌های مختلف رم کار بسیار سختی است.
جنبه‌های مهم دیگر در خرید رم
اگر یک کامپیوتر از پیش ساخته شده راخریداری کرده‌اید، همه چیز از قبل مونتاژ شده است، بنابراین جای نگرانی نیست. اما اگر کامپیوتر خود را شخصاً اسمبل می‌کنید، جدا از نسلی که ما در اینجا روی آن متمرکز شده‌ایم، باید از سایر مقادیر رم نیز آگاه باشید.
جمع‌بندی
اکنون شما با تفاوت‌های رمهای DDR3 ،DDR2 و DDR4 و همچنین ظرفیت‌های آنها آشنا شدید. در واقع این عبارت‌ها بیانگر پیشرفت یک فناوری قدیمی هستند؛ بنابراین ضمن اینکه می‌توانید رم مناسب با سیستم خود را تهیه کنید (که اگر از نسل‌های بالاتر باشند به طبع بهتر هستند)، نیاز چندانی نیست که به آنها اهمیت بدهید. و در کل هدف این مقاله آشنا کردن شما با مفهوم این اعداد است. شما از کدامیک از این نسل‌ها استفاده کرده یا می‌کنید؟ نظر شما در رابطه با عملکرد آنها چیست؟ لطفاً تجربه خود در این زمینه را در بخش نظرات با ما درمیان بگذارید.
همچنین جهت مطلع شدن از آخرین آموزش‌ها و پست‌های ما می‌توانید در کانال تلگرام چ یاب عضو شوید.
