محبوب مثل پایتون ! (قسمت پنجم)

در سری قبلی آموزش پایتون مقدماتی با عملگرهای زبان پایتون آشنا شدید و بدین ترتیب میتوانید تمام عملیات منطقی، ریاضی و … را روی متغیرهایی که در آموزش سوم با آنها آشنا‌شدید، انجام‌دهید. در این آموزش با دستورات شرطی و حلقه ها آشناخواهیدشد.

دستورات شرطی

در زبان پایتون نیز، همانند سایر زبان های برنامه نویسی مکانیسمی برای ایجاد شرط وجود دارد. دستورات شرطی به این صورت هستند که یک یا چند شرط وجود دارد و اگر جواب شرط true بود یک سری دستورات اجرا میشوند و در غیر این صورت دستورات دیگری اجرا میشوند. به شکل زیر که مکانیسم کلی شرط است، توجه کنید.

زبان پایتـون هرمقدار مخالف صفر و مخالف null را true در نظر میگیرد و همچنین مقادیر مساوی null و صفر را false در نظر میگیرد.

در زبان پایتون سه نوع دستور برای تصمیم گیری و ایجاد شرط داریم:

• if

if expression:
  statement(s)

اگرمقدار expression، true بود آنگاه دستورات درون if اجرا میشوند و سپس دستورات بعد از if، اجرا میشوند؛ در غیر این صورت اگر false بود، بدون اینکه دستورات درون if اجرا شوند، دستورات بعدی آن اجرا میشوند.

به مثال زیر توجه کنید:

var = 100
if var:
   print ("1 - true")
   print (var)

var = 0
if var:
   print ("2 - true")
   print (var)
print (" End of code! ")

نتیجه‌ی کد بالا در عکس پایین آمده است:

• if …. else

if expression:
   statement(s)
else:
   statement(s)

اگرمقدار expression، true بود آنگاه دستورات درون if اجرا میشوند و سپس دستورات بعد از if، اجرا میشوند؛ در غیر این صورت اگر false بود، دستورات درون else اجرا می‌شوند، سپس دستورات بعد از if اجرا میشوند.

به مثال زیر توجه کنید:

var = 100
if var:
   print ("1 - true")
   print (var)
else:
   print ("1 - false")
   print (var)

var = 0
if var:
   print ("2 - true")
   print (var)
else:
   print ("2 - false")
   print (var)

print (" End of code! ")

نتیجه ی کد بالا در عکس ذیل قابل مشاهده است:

• if های تودرتو

ساختار کلی این دستورات به صورت زیر است:

if expression1:
   statement(s)
   if expression2:
      statement(s)
   elif expression3:
      statement(s)
   elif expression4:
      statement(s)
   else:
      statement(s)
else:
   statement(s)

به مثال زیر توجه کنید:

var = 100
if var < 200:
   print ("value is less than 200")
   if var == 150:
      print ("Which is 150")
   elif var == 100:
      print ("Which is 100")
   elif var == 50:
      print ("Which is 50")
   elif var < 50:
      print ("value is less than 50")
else:
   print ("Could not find true expression")

print ("End of code!")

نتیجه ی کد بالا در عکس زیر مشخص است:

حلقه ها

دستورات در زبان پایتون به صورت سریال اجرا میشوند یعنی ابتدا خط‌‌ اول اجرا میشود، سپس خط دوم و به همین ترتیب تا انتهای کد. اگر بخواهید یک دستور یا مجموعه‌ای از دستورات را چندین بار تکرار کنید نیازمند مکانیسمی برای تکرار هستید که به آن حلقه میگویند.

در زبان پایتون سه نوع دستور برای ایجاد حلقه داریم:

• while

دستوری است که دستورات مشخصی که در ناحیه‌ی آن است را تکرار می‌کند و ساختار آن به صورت زیراست:

while expression:
   statement(s)

تا زمانی که expression، true است، دستورات درون while اجرا میشوند. جریان داده در این دستور را در عکس زیر مشاهده کنید.

اگر از ابتدا هیچگاه expression، true نشود دستورات درون while هرگز اجرا نخواهند‌شد بلکه دستورات بعد از while اجرا میشوند. به مثال زیر توجه کنید:

count = 0
while (count < 9):
   print ("count is:", count)
   count = count + 1

print ("End of code!")

نتیجه ی آن در عکس زیر مشخص است:

• for

این دستور توانایی دارد که به تعداد عناصر درون یک لیست یا یک رشته تکرار شود.

for iterating_var in sequence:
   statements(s)

به مثال زیر توجه کنید:

for letter in 'Python':     # First Example
   print ("Current Letter : ", letter)

fruits = ['banana', 'apple',  'mango']
for fruit in fruits:        # Second Example
   print ("Current fruit : ", fruit)

print ("End of code!")

عکس زیر نتیجه ی کد بالا است:

• حلقه ی تودرتو

ساختار حلقه ی for تو در تو

for iterating_var in sequence:
   for iterating_var in sequence:
      statements(s)
   statements(s)

ساختار حلقه ی while تو در تو

while expression:
   while expression:
      statement(s)
   statement(s)

مثال زیر اعداد اول بین ۲ و ۱۰۰ را نمایش میدهد:

i = 2
while(i < 100):
   j = 2
   while(j <= (i/j)):
      if not(i%j): break
      j = j + 1
   if (j > i/j) : print (i, " is prime")
   i = i + 1

print ("End of code!")

نتیجه‌ی کد در زیر مشخص است:

• دستورات کنترلی حلقه

• Break

در هر دو حلقه‌ی while وfor استفاده میشود و هرگاه اجرا شود باعث میشود از حلقه خارج شده و دستورات بعد از حلقه اجرا شود.

مثال :

for letter in 'Python':     # First Example
   if letter == 'h':
      break
   print ("Current Letter : ", letter)
  
var = 10                    # Second Example
while var > 0:              
   print ("Current variable value : ", var)
   var = var -1
   if var == 5:								
      break

print ("Good bye!")

نتیجه :

• Continue

در هر دو حلقه‌ی while وfor استفاده میشود و هرگاه اجرا شود باعث میشود ادامه‌ی دستورات حلقه را رها کرده و به ابتدای حلقه برود.

مثال:

for letter in 'Python':     # First Example
   if letter == 'h':
      continue
   print ('Current Letter :', letter)

var = 10                    # Second Example
while var > 0:              
   var = var -1
   if var == 5:
      continue
   print ('Current variable value :', var)
print ("End of code!")

نتیجه:

• Pass

یک عملگر null است، کاری انجام نمیدهد و هیچ دستوری ندارد. مثال:

for letter in 'Python': 
   if letter == 'h':
      pass
      print ('This is pass block')
   print ('Current Letter :', letter)

print ("Good bye!")

نتیجه :

در  قسمت بعدی آموزش پایتون مقدماتی  در سایت چ‌یاب با دستورات بیشتری پیرامون داده های پایتون آشنا خواهیم شد. نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

راستی!

جهت اطلاع از آخرین اخبار و آموزش های ما می‌توانید در کانال تلگرام چ یاب عضو شوید.